Hayvanlardan Tanrılara Sapiens-Yuval Noah Harari

Geçen yıl kitap fuarından almış olmama rağmen hemen okuyamamıştım. Zaten kafam rahat olsun,sindire sindire okuyayım istiyordum.Öyle de oldu.Epey uzunca bir sürede bitirdim Sapiens'i.

Lisansta biyoloji bölümünü  bitirdim ve ders olarak evrim ilgimi hep çekti.Konu hakkında herkesin bir düşüncesi var ama ben burada bundan bahsetmeye gerek görmüyorum..Kitaptan altını çizdiklerimi burada kalıcı kalması için yazacağım.

Bu arada konuyla ilgisi olanlara kitabı tavsiye ederim.

Gerek tarihi,gerek bilimsel birçok konu  hakkında bilgiler veriyor.

Bu sebeple doyurucu ve merak uyandırıcıydı.

Ayrıca daha önce üstüne düşünmediğim pek çok konu ile ilgili değişik tespitler vardı.

Kitap biteli 2-3hafta oldu ama hala zihnimin gerisinde okuduklarım..

Kitap 70 bin yıl önce Homo Sapiens'in ortaya çıkışı ile oluşan üç önemli devirden bahsediyor.

Bilişsel Devrim,Tarım Devrimi,Bilimsel Devrim...

"İnsanlık geniş görüş açısının ve becerikli ellerinin bedelini sırt ağrıları ve boyun tutulmalarıyla ödedi.

Kadınlar daha da fazlasını ödemek zorunda kaldı.Dik bir duruş daha dar kalçalar demekti ve bu da doğum kanalını daraltıyordu,üstelik aynı anda bebeklerin beyni giderek büyüyordu...Bebeklerinin kafası ve beyni daha küçük olduğundan erken doğum yapan kadınlar daha çok hayatta kaldılar ve daha çok çocuk sahibi oldular;doğal seçilim bu şekilde erken doğumlara hayatta kalma şansı verdi.Elbette böylelikle diğer hayvanlara kıyasla insanlar,pek çok hayati öneme sahip sistemleri henüz tam olarak gelişmemişken erken doğar hale geldiler.

..Bir çocuk büyütmek,ailenin diğer üyelerinden ve komşulardan sürekli yardım istemeyi gerektirir..Evrim böylelikle güçlü sosyal bağlar kurabilenleri desteklemiştir."

"10 bin yıl önce Sapiens tüm vaktini ve enerjisini birkaç hayvan ve bitki türünün yaşamını değiştirmeye adayınca değişti.Gün doğumundan gün batımına kadar insanlar tohumlar  ektiler,bitki suladılar,kökleri toprakta söktüler ve koyunları bereketli çayırlara sürdüler.Bu çabanın onlara daha çok meyve,tahıl ve et olarak geri döneceğini düşünüyorlardı.İnsanların yaşamında bir devrimdi bu:Tarım Devrimi.

..MÖ 3500  civarında asıl evcilleştirme dalgası bitmişti.Tüm ileri teknolojimize rağmen,bugün bile kalorimizin yüzde 90ından fazlasını atalarımızın MÖ 9500le 3500 arasında evcilleştirdiği bir avuç bitkiden elde ediyoruz."

"Tarıma geçişin insanlara bel fıtığı,eklemlerde kireçlenme ve diğer fıtıklar olarak geri döndüğü görülmektedir.Bu yeni tarımsal işler o kadar çok zaman almaktaydı ki kalıcı yerleşimler kurmak zorunda kaldılar..Biz buğdayı evcilleştirmedik,buğday bizi evcilleştirdi!"

"Evrimin geçer akçesi DNA sarmallarının kopyalanmasıdır."

"Tarım devriminin özüdür:daha çok sayıda insanı daha kötü koşullar altında da olsa hayatta tutmak."

"Çelişkili bir biçimde,genetik üstünlükler(örneğin hastalıklara karşı  bağışıklık)toplumsal anlamda düşük seviyede görülmeye sebep oluyordu:Afrikalılar tropikal iklimlere Avrupalılardan daha uygun olduklarından,Avrupalı sahiplerin köleleri oldular."

"Eşitlik ancak daha iyi durumdakilerin  özgürlüklerini kısıtlayarak sağlanabilir."

"Aynı tanrıya inanmayan veya aynı krala itaat etmeyen insanlar seve seve aynı parayı kullanıyorlar."